DE TIMMERMANS
WERKPLAATS

Welkom in het domein van de timmerman! Deze timmermans-
werkplaats hangt vol met oud gereedschap, van een tandzetter en een kruishout tot de booromslag en de schrobzaag.
Zie je het wagenwiel in de hoek staan? Een prachtig ding, al hoort dat eigenlijk meer thuis in de werkplaats van een wagenmaker.

Audiofragment

Productie: Het Fotogenieke Geluid (www.verhaalplekken.nl)

“Mijn naam is Theo Schouten, geboren op de Looijdijk in Oud-Maarsseveen en ik ben rondleider bij dit museum. Ik heb 75 jaar hier in het dorp gewoond. In deze omgeving ben ik 30 jaar gecombineerd schilder/behanger en begrafenisondernemer geweest naast mijn werk als postbode. Ik kan daar veel verhalen over vertellen, maar beperk mij hier tot een paar anekdotes.”

De timmerman

De timmerman is een alleskunner. Een complete schuur bouwen, of een tafel, kast of stoel, hij kan het allemaal! Nadat hij zijn vak op de ambachtsschool heeft geleerd, gaat de timmerman-in-spé bij een baas in de leer om de nodige praktijkervaring op te doen.
Hij begint zijn leertijd als krullenjongen. Waarom als krullenjongen? Nou, waar geschaafd wordt, daar vallen houtkrullen! Gedurende zijn leertijd krijgt de jongen steeds meer verantwoordelijkheden, totdat hij voor zichzelf kan beginnen.

De timmerkist

Elke timmerman heeft zijn eigen timmerkist om zijn kostbare gereedschap in te bewaren. De timmerkisten van het merk Nooitgedagt uit IJlst (ook bekend om zijn schaatsen) zijn populair in de eerste helft van de twintigste eeuw.
Een goede timmerman onderhoudt zijn eigen gereedschap. Zijn beitels en zagen slijpt hij zelf. Dat doet hij door zijn zaag met de tanden omhoog in een houten klem vast te zetten en ze zorgvuldig te vijlen. Als de tanden vlijmscherp zijn, buigt de timmerman de tanden om-en-om een klein beetje naar buiten, naar links en naar rechts, met een tandzettang.

Gereedschap

Zie je de vele profielschaven? Daarmee kan een mooie ronding of een sierrand aan de rand van een plank worden geschaafd. De boren worden avegaren of slangeboren genoemd en maken grote diepe gaten.

De stoeltjesboor

Een bijzondere boor is de stoeltjes-
boor: achter deze boor kun je zelfs zitten! De stoeltjesboor wordt gebruikt om grote gaten te boren in dikke balken.
Kijk maar om u heen: dikke balken of gebinten worden bij elkaar ge-
houden met pen-gatverbindingen, gemaakt met een stoeltjesboor.
De stoeltjesboor is ook gebruikt voor de bergroede waar de hooibergkap aan hangt. Voor de zware klussen is er de dommekracht. Hiermee kan de hooibergkap omhoog gebracht worden.

Houtsoorten

De timmerman gebruikt verschillende houtsoorten. Zo gebruikt hij beuken voor gereedschap en meubels, essen voor gereedschapsstelen zoals bijlen, grenen voor kozijnen en vloeren. Voor vloeren en wanden binnenshuis is vuren een goede keuze, want dat was goedkoop timmerhout. Eiken is daarentegen juist een luxe houtsoort waarmee mooi meubilair, lijkkisten of spullen voor buitengebruik gemaakt werd.